cushing sendromu ne demek?

Cushing sendromu, vücutta uzun süre yüksek düzeyde kortizol hormonunun bulunması nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Kortizol, böbrek üstü bezleri tarafından üretilen bir stres hormonu olup, vücudun strese yanıt vermesine, kan şekeri seviyelerini düzenlemesine ve bağışıklık sistemini etkilemesine yardımcı olur. Cushing sendromunun temel nedeni, vücudun normalden fazla kortizol üretmesidir.

Cushing sendromunun nedenleri şunlardır:

• Böbrek üstü bezlerinin tümörleri: En sık görülen nedenlerden biridir. Bu tümörler aşırı miktarda kortizol üretir.
• Hipofiz bezinin tümörleri: Hipofiz bezi, ACTH (adrenokortikotropik hormon) adı verilen bir hormonu üretir ve bu hormon böbrek üstü bezlerini kortizol üretmeleri için uyarır. Hipofiz bezi tümörleri aşırı ACTH üretimine yol açarak Cushing sendromuna neden olabilir.
• Kortizol içeren ilaçların uzun süreli kullanımı: Örneğin, yüksek dozda prednizon gibi kortikosteroid ilaçlarının uzun süre kullanımı Cushing sendromuna yol açabilir. Bu, ilaç kaynaklı Cushing sendromudur ve ilaç kesildiğinde genellikle düzelir.
• Diğer nedenler: Nadir durumlarda, akciğer kanseri, pankreas kanseri gibi diğer tümörler de ACTH üretebilir ve Cushing sendromuna neden olabilir.

Cushing sendromunun belirtileri şunlardır:

• Vücutta yağ dağılımında değişiklikler: Yüzde yuvarlaklaşma ("ay yüzü"), boyunda yağ birikmesi ("bufallo kamburu"), göbek bölgesinde yağ birikimi ve kollarda ve bacaklarda incelme.
• Morluklar ve ciltte incelme: Cilt incelir ve kolayca morarabilir.
• Kas zayıflığı ve kemik erimesi (osteoporoz): Kas gücü kaybı ve kemik kırıkları riski artar.
• Yüksek tansiyon: Kortizol, kan basıncını yükseltir.
• Yüksek kan şekeri seviyeleri: Diyabet gelişme riski artar.
• Adet düzensizlikleri kadınlarda: Menstruasyon düzensizleşebilir veya tamamen durabilir.
• Erkeklerde iktidarsızlık: Cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
• Depresyon ve ruh hali değişiklikleri: Stres ve uyku problemleri sık görülen şikayetlerdir.
• Yavaş iyileşen yaralar: Bağışıklık sistemi zayıflar.
• Çocuklarda büyüme geriliği: Cushing sendromu çocuklarda büyümeyi engelleyebilir.

Teşhis:

Cushing sendromu teşhisi için doktor, fizik muayene yapmanın yanı sıra çeşitli kan testleri (kortizol ve ACTH seviyelerinin ölçülmesi), idrar testleri, görüntüleme teknikleri (BT, MR) ve bazı durumlarda gece-gündüz kortizol seviyesi testleri kullanır.

Tedavi:

Tedavi, Cushing sendromunun altında yatan nedene bağlıdır. İlaç kaynaklı ise ilaç tedavisi kesilir ya da azaltılır. Tümör varsa cerrahi müdahale gerekebilir. Bazı durumlarda radyoterapi veya ilaç tedavisi kullanılabilir.

Önemli Not: Bu bilgiler genel bir bakış niteliğindedir ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Cushing sendromu ciddi bir durumdur ve doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir doktora danışmanız gereklidir. Belirtileriniz varsa vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız önemlidir.